Ένα από τα πιο τραγικά ναυάγια των ελληνικών θαλασσών εντόπισε η ομάδα υποβρυχίων ερευνών του Κώστα Θωκταρίδη σε βάθος 153 μέτρων βορειοανατολικά της Ύδρας: Το ναρκαλιευτικό ΣΠΕΡΧΕΙΟΣ που βυθίστηκε Μεγάλη Τετάρτη, τον Μάιο του 1945, και έγινε υγρός τάφος 98 ανθρώπων.
«Το ναυάγιο βρίσκεται στο βυθό με κλήση 2 μοιρών αριστερά και σε βάθος 153 μέτρων βορειοανατολικά της ΥΔΡΑΣ σε διεθνή χωρικά ύδατα. Στην πλώρη διακρίνεται η βάση πυροβόλου 20mm που έφερε το πλοίο προ της μετατροπής του από ναρκαλιευτικό σε βοηθητικό στόλου. Η αριστερή αγκυροκαδένα απουσιάζει ενώ αντίθετα η δεξιά βρίσκεται στη θέση της. Εντοπίστηκε μικρό κάθετο ρήγμα στην αριστερή πλευρά. Διακρίνονται εγκάρσιοι και διαμήκεις νομείς, που φέρουν τρύπες καρφώματος της λαμαρίνας. Στην κάτω πλευρά της πρύμνης ένα δίχτυ ανεμότρατας έχει καλύψει το πηδάλιο και την προπέλα. Στην αριστερή πλευρά των υπερκατασκευών διακρίνεται η μοναδική ανοιχτή πόρτα του ναυαγίου στο μεσοστέγο (περί το μέσον του πλοίου). Τα συντρίμμια στο κατάστρωμα και οι στρεβλώσεις βοηθητικών υποστυλώσεων στις υπερκατασκευές δείχνουν μετακίνηση προς τα αριστερά» αναφέρει σε δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κώστας Θωκταρίδης.
Το χρονικό του μοιραίου ταξιδιού
Στις 2 Μαΐου 1945, και ώρα 17:00 το ΣΠΕΡΧΕΙΟΣ απέπλευσε από τον Πειραιά με προορισμό τα νησιά του Αιγαίου Σύρο, Σάμο, Χίο & Λέσβο έχοντας μόλις βγει από δεξαμενισμό.
Ήταν Μεγάλη Τετάρτη και το ναρκαλιευτικό – λόγω έλλειψης επιβατηγών πλοίων – χρησιμοποιήθηκε για την εξυπηρέτηση των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών μεταφέροντας στρατιωτικό προσωπικό καθώς και ιδιώτες που μετέβησαν στις ιδιαίτερες πατρίδες για να γιορτάσουν το Πάσχα με τις οικογένειές τους. Ήταν η πρώτη μεταπολεμική ελεύθερη επικοινωνία του κέντρου με τα νησιά. H κατάσταση επιβίβασης του Λιμεναρχείου Πειραιά περιελάμβανε 75 επιβάτες με όριο τους 40, αλλά με βεβαιότητα είχαν επιτρέψει την επιβίβαση πολλών περισσοτέρων, σχεδόν στο διπλάσιο, ενώ παράλληλα στο πρυμναίο κατάστρωμα είχε στοιβαχτεί μεγάλος αριθμός αποσκευών, ακόμη και οικοσκευών παρουσιάζοντας μόνιμη αριστερή κλίση στο σκάφος. Ο καιρός ήταν πολύ καλός και η θάλασσα γαλήνια. Μετά από τρίωρο ταξίδι, μόλις είχε βραδιάσει, άρχισε να βρέχει και οι επιβάτες που δεν ήταν σε στεγασμένους χώρους άρχισαν να μετακινούνται αριστερά, παρά τις συστάσεις του πληρώματος.
Ο κυβερνήτης δεν βρισκόταν στη γέφυρα και όταν αντιλήφθηκε ότι ο πηδαλιούχος είχε πάρει επικίνδυνη ρότα φέρνοντας το πλοίο κοντά σε ένα θαλάσσιο ναρκοπέδιο, προσπαθώντας να αποφύγει τον θανάσιμο κίνδυνο έστριψε το πηδάλιο προς τα δεξιά. Το ΣΠΕΡΧΕΙΟΣ απώλεσε τις συνθήκες ευστάθειάς του, πήρε αριστερή κλίση και ανατράπηκε. Μέσα σε λίγα λεπτά η θάλασσα σκέπασε το αναποδογυρισμένο πλοίο, το οποίο βυθίστηκε με την πλώρη παρασύροντας μαζί του όσους βρίσκονταν στο εσωτερικό του που δεν πρόλαβαν καν να αντιδράσουν…
Εξίσου τραγική ήταν και η μοίρα πολλών επιβατών, οι οποίοι βρέθηκαν στη θάλασσα. Ο ασυρματιστής του πλοίου δεν πρόλαβε να εκπέμψει σήμα κινδύνου, πλοία στην ευρύτερη περιοχή δεν υπήρχαν και όσοι κατάφεραν να μείνουν στην επιφάνεια κολυμπούσαν επί ώρες χωρίς σωσίβια παλεύοντας να κρατηθούν ζωντανοί. Η εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ της εποχής αναφέρει χαρακτηριστικά: «20 ναυαγοί κρατιόντουσαν από ένα βαρέλι για ώρες ώσπου το κρύο και η εξάντληση παρέλυσαν τα χέρια τους … μόνο 7 από αυτούς κατάφεραν τελικά να σωθούν».
Η διάσωση
Στις 3 τα ξημερώματα ένας από τους ναυαγούς, ο λιμενάρχης Σύρου πλωτάρχης Παν. Νταλιάνης άκουσε τον θόρυβο μηχανής σκάφους που περνούσε από την περιοχή και άρχισε να καλεί σε βοήθεια. Ήταν το πετρελαιοκίνητο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ που κατευθυνόταν προς τον Πειραιά και ακούγοντας τις φωνές έσπευσε στην περιοχή και περισυνέλεξε 37 ναυαγούς, τους οποίους μετέφερε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων στον Πειραιά.
79 Χρόνια Μετά Εντοπίζεται ο ΣΠΕΡΧΕΙΟΣ
Η ερευνητική ομάδα αρχικά εντόπισε το βυθισμένο ναρκαλιευτικό από την επιφάνεια της θάλασσας με σόναρ και στη συνέχεια έγινε βιντεοσκόπηση με ROV μη επανδρωμένο υποβρύχιο τηλεκατευθυνόμενο όχημα. Οι διαστάσεις του ναυαγίου καθώς και η θέση του σε σχέση με τις καταθέσεις της εποχής, ταυτίζονται με την ιστορία του.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
