Συναγερμός από τους ειδικούς: “Έκρηξη” κρουσμάτων του σπάνιου συνδρόμου GBS που παραλύει τα πάντα και συνδέεται με τα εμβόλια κατά του Covid-19

Ανησυχία προκαλεί η έξαρση του συνδρόμου Γκιλαίν-Μπαρέ (Guillain-Barré Syndrome ή απλά GBS) στην Πουνέ της Ινδίας, μια πόλη 6,2 εκατομμυρίων κατοίκων, στα κεντροδυτικά της δεύτερης μεγαλύτερης σε πληθυσμό χώρα του πλανήτη.

Η Πουνέ εδρεύει στην πολιτεία Μαχαράστρα, στην οποία μένουν πάνω από 112 εκατομμύρια άνθρωποι και στην οποία υπάγεται η Μουμπάι, πρωτεύουσα της Ινδίας. Μάλιστα, τις δύο πόλεις χωρίζει μια απόσταση μικρότερη των 150χιλιομέτρων.

Όσο για το σύνδρομο, είναι μια ταχεία μυϊκή αδυναμία που καταστρέφει το περιφερικό νευρικό σύστημα. Μπορεί να οδηγήσει σε παράλυση όλου του ανθρώπινου σώματος. Ο ασθενής μπορεί να χάσει μέχρι την ομιλία και την αναπνοή του, με αποτέλεσμα -εάν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα- να υποστεί έναν «βουβό» θάνατο.

Ενδεικτική είναι μια περίπτωση που έδωσε στη δημοσιότητα το BBC, σε άρθρο με το οποίο περιγράφει την έξαρση του συνδρόμου. Τον περασμένο μήνα, μια δασκάλα στην Πουνέ βρήκε τον 6χρονο γιο της αναστατωμένο με μια εργασία που του είχε δώσει να κάνει.

«Είχα σβήσει κάποιες λέξεις και του ζήτησα να τις γράψει. Υπέθεσα ότι ήταν θυμωμένος και γι’ αυτό δεν κρατούσε σωστά το μολύβι», ανέφερε η γυναίκα στην εφημερίδα Indian Express. Ωστόσο, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι η αδυναμία του μικρού να κρατήσει το μολύβι, ήταν το πρώτο σημάδι του συνδρόμου Γκιλαίν-Μπαρέ.

Μέσα σε λίγες ημέρες το αγόρι μεταφέρθηκε στην Εντατική, χωρίς να μπορεί να κουνήσει τα χέρια ή τα πόδια του. Καθώς η κατάστασή του επιδεινώθηκε, έχασε την ικανότητά του να τρώει και να καταπίνει, να μιλά και τελικά να αναπνέει. Η υποστήριξή του με μηχανικά μέσα κρίθηκε απαραίτητη, κάτι που φαίνεται να του έσωσε τη ζωή, αφού τώρα ο 6χρονος είναι καλύτερα και αναρρώνει.

Το αγόρι αυτό είναι μεταξύ των περίπου 160 περιπτώσεων GBS που έχουν αναφερθεί από τις αρχές Ιανουαρίου στην Πούνε, ένα κέντρο εκπαίδευσης και πληροφορικής στην Ινδία, που περικυκλώνεται από βιομηχανικές πόλεις και χωριά. Επίσης, καταγράφηκαν πέντε ύποπτοι θάνατοι.

Αυτήν τη στιγμή, 48 ασθενείς νοσηλεύονται στην Εντατική, 21 με μηχανική υποστήριξη, ενώ 38 έχουν πάρει εξιτήριο, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία των τοπικών Αρχών.

Τα σημάδια για το σύνδρομο που προκαλεί συναγερμό την Ινδία

Το GBS ξεκινά με μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στα πόδια και τα χέρια, ακολουθούμενο από μυϊκή αδυναμία και δυσκολία στην κίνηση των αρθρώσεων.

Τα συμπτώματα επιδεινώνονται σε δύο έως τέσσερις εβδομάδες, ξεκινώντας συνήθως από τα χέρια και τα πόδια. Στη συνέχεια συχνά εξαπλώνονται στους βραχίονες και στο άνω μέρος του σώματος, με αμφότερες τις πλευρές να εμπλέκονται.

Περίπου το 15% των ανθρώπων που «χτυπά» το σύνδρομο Γκιλαίν-Μπαρέ, αναπτύσσουν αδυναμία των αναπνευστικών μυών και συνεπώς απαιτείται η υποστήριξή τους από μηχανικό αερισμό.

Ορισμένοι ασθενείς επηρεάζονται από αλλαγές στη λειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε επικίνδυνες ανωμαλίες στον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων που διαπιστωθεί σοβαρή αδυναμία, η άμεση θεραπεία με ενδοφλέβιες ανοσοσφαιρίνες ή πλασμαφαίρεση, μαζί με υποστηρικτική φροντίδα, θα οδηγήσει σε καλή ανάκαμψη. Ωστόσο, η ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες έως χρόνια, ενώ περίπου το ένα τρίτο μπορεί να υποστεί κάποια μόνιμη παράλυση.

Κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης, η διαταραχή μπορεί να είναι απειλητική ακόμη και για τη ζωή του ασθενούς. Το αναφερόμενο ποσοστό θνησιμότητας κυμαίνεται μεταξύ 3 και 13%, ανάλογα με τη σοβαρότητα και την ποιότητα της υποστήριξης της υγειονομικής περίθαλψης.

Πώς ξέσπασε το GBS στην Πουνέ και η σύνδεση με τον εμβολιασμό

Το σύνδρομο Γκιλαίν-Μπαρέ είναι σπάνιο, με μία ή δύο περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα κάθε χρόνο. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες και τα δύο φύλα και όλα τα μέρη του κόσμου έχουν παρόμοια ποσοστά ασθένειας.

Η διάγνωση γίνεται συνήθως με βάση τα σημεία και τα συμπτώματα, του αποκλεισμού εναλλακτικών αιτίων και υποστηριζόμενη από δοκιμασίες, όπως μελέτες αγωγιμότητας νεύρων και εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού.

Υπάρχει ένας αριθμός υποτύπων με βάση τις περιοχές αδυναμίας, τα αποτελέσματα των μελετών αγωγιμότητας νεύρων και την παρουσία ορισμένων αντισωμάτων.

Το ξέσπασμα στην Πούνε εντοπίζεται σε ένα παθογόνο που ονομάζεται campylobacter jejuni, η κύρια αιτία τροφιμογενών λοιμώξεων και ο μεγαλύτερος παράγοντας του GBS παγκοσμίως.

Η σχέση μεταξύ των δύο ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1990 σε αγροτική περιοχή της Κίνας, όπου το παθογόνο ήταν κοινό στα κοτόπουλα και τα κρούσματα GBS εμφανίζονταν κάθε μουσώνα, καθώς τα παιδιά έπαιζαν σε νερό μολυσμένο από περιττώματα πουλερικών ή παπιών.

Αν και η αιτία εκδήλωσης του συνδρόμου βρίσκεται σε μια «γκρίζα ζώνη», ο υποκείμενος μηχανισμός περιλαμβάνει μια αυτοάνοση διαταραχή στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος προσβάλλει λανθασμένα τα περιφερειακά νεύρα και βλάπτει τη μόνωση μυελίνης τους.

Πιο πρόσφατα, οι βλαστοί που συνδέονται με το παθογόνο σε όλο τον κόσμο έχουν ενημερωθεί. Κατά τους πρώτους επτά μήνες του 2023, το Περού ανέφερε περισσότερες από 200 ύποπτες περιπτώσεις εκδήλωσης του GBS, καθώς και τουλάχιστον τέσσερις θανάτους.

Η έξαρση αυτή του συνδρόμου οδήγησε την κυβέρνηση της χώρας στη Νότια Αμερική να δηλώσει μια κατάσταση έκτακτης εθνικής ανάγκης και να ενισχύσει τα μέτρα δημόσιας υγείας. Τα δύο τρίτα των περιπτώσεων που κρίθηκαν ύποπτα, συνδέονταν με το campylobacter.

Το 2015, η Βραζιλία ανέφερε μια ομάδα περιπτώσεων με σύνδρομο Γκιλαίν-Μπαρέ που συνδέονται με τον ιό Ζίκα.

Το πιο ανησυχητικό για το GBS είναι πως ενδέχεται να εκδηλωθεί ακόμη και σε χώρες που έχουν πιο καλές δομές για να υποστηρίξουν την υγιεινή ζωή του πληθυσμού τους. Βεβαίως, η εκδήλωση του συνδρόμου συνδέεται σαφώς λιγότερο με το campylobacter.

Μερικές φορές αυτή η ανοσολογική δυσλειτουργία προκαλείται από μια λοίμωξη ή, λιγότερο συχνά, από χειρουργική επέμβαση και σπάνια από εμβολιασμό.

Το BBC τονίζει στο άρθρο του ότι τα εμβόλια σπάνια ενεργοποιούν GBS, αλλά αναφέρθηκε ότι ένα εμβόλιο κατά της Covid συνδέθηκε με ένα Λίγες εκατοντάδες περιπτώσεις εκδήλωσης του στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2021.