Εφιαλτική έκθεση ΟΟΣΑ: «Ο πληθυσμός στην Ελλάδα γερνάει γρήγορα – Θα αυξηθούν κι άλλο τα κατώτατα όρια συνταξιοδότησης»

Η δημογραφική πρόκληση στην Ελλάδα επηρεάζει άμεσα και το συνταξιοδοτικό σύστημα. Ο πληθυσμός γερνά με ρυθμούς ταχύτερους από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ η αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους μειώνεται σταθερά.

Εφιαλτική έκθεση ΟΟΣΑ: «Ο πληθυσμός στην Ελλάδα γερνάει γρήγορα – Θα αυξηθούν κι άλλο τα κατώτατα όρια συνταξιοδότησης»

Το αποτέλεσμα είναι ένα ερώτημα που γίνεται ολοένα πιο επιτακτικό: πώς θα χρηματοδοτούνται οι συντάξεις των επόμενων γενεών; Με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής και το δημογραφικό να αποτελεί μία από τις πιο κρίσιμες προκλήσεις της εποχής, το ασφαλιστικό σύστημα αντιμετωπίζει συνεχείς πιέσεις, αναγκάζοντας σε προσαρμογές ώστε να παραμείνει βιώσιμο.

Στην πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών-μελών με ταχύτερη γήρανση του πληθυσμού και με σημαντική μείωση του εργατικού δυναμικού τα επόμενα 25 χρόνια. Οι χαμηλές γεννήσεις σε συνδυασμό με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής δημιουργούν αυξανόμενες δημοσιονομικές πιέσεις, ειδικά σε περιόδους υψηλού δημόσιου χρέους και πολλαπλών δημοσίων αναγκών.

Σύμφωνα με την έκθεση, έως το 2050, το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών σε σχέση με τους εργαζόμενους ηλικίας 20–64 ετών στην Ελλάδα θα αυξηθεί κατά περισσότερο από 25%, επίπεδο αντίστοιχο με χώρες όπως η Ιταλία, η Πολωνία, η Σλοβακία και η Ισπανία. Πρωταθλήτρια είναι η Νότια Κορέα, όπου η αύξηση αναμένεται να φτάσει περίπου στο 50%. Συνολικά, στις χώρες του ΟΟΣΑ θα υπάρχουν 52 άτομα ηλικίας 65+ για κάθε 100 άτομα σε ηλικία εργασίας, από 33 το 2025 και μόλις 22 το 2000.

Η Ελλάδα αναμένεται να βιώσει μείωση 30% στον πληθυσμό εργαζομένων ηλικίας 20–64 ετών τις επόμενες τέσσερις δεκαετίες, τάση που παρατηρείται και σε χώρες όπως η Εσθονία, η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Κορέα, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Σλοβακία και η Ισπανία.

Η κανονική ηλικία συνταξιοδότησης στον ΟΟΣΑ αναμένεται να αυξηθεί κατά μέσο όρο από 64,7 έτη για τους άνδρες και 63,9 έτη για τις γυναίκες (που συνταξιοδοτήθηκαν το 2024) σε 66,4 και 65,9 έτη αντίστοιχα για όσους ξεκινούν σήμερα την καριέρα τους. Στην Ελλάδα, το κατώτατο όριο συνταξιοδότησης θα ανέλθει από τα 62 στα 66 χρόνια, λόγω της δυνατότητας πρόωρης συνταξιοδότησης μετά από 40 χρόνια εργασίας χωρίς ποινές.

Εφιαλτική έκθεση ΟΟΣΑ: «Ο πληθυσμός στην Ελλάδα γερνάει γρήγορα – Θα αυξηθούν κι άλλο τα κατώτατα όρια συνταξιοδότησης»

Η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι οι νέοι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης στον ΟΟΣΑ θα λαμβάνουν στο μέλλον καθαρή σύνταξη περίπου 63% του μέσου καθαρού μισθού τους. Ωστόσο, σε χώρες όπως η Εσθονία, η Ιρλανδία, η Κορέα και η Λιθουανία, το ποσοστό αυτό θα πέσει κάτω από 40%.

Αντίστοιχα, το χάσμα των φύλων παραμένει έντονο, με τις γυναίκες να λαμβάνουν κατά μέσο όρο 23% χαμηλότερες συντάξεις από τους άνδρες, αν και έχει μειωθεί από 28% το 2007. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το κενό, ο ΟΟΣΑ συνιστά ολοκληρωμένες πολιτικές για την αγορά εργασίας, την οικογένεια και τις συντάξεις, που θα προωθούν ίσες ευκαιρίες και θα ενισχύουν τη συμμετοχή των γυναικών, όπως η προσιτή παιδική φροντίδα, η μείωση φορολογικών αντικινήτρων και η ενθάρρυνση σπουδών σε τεχνικούς και περιζήτητους τομείς.

Ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ, Ματίας Κόρμαν, τόνισε ότι η γήρανση του πληθυσμού είναι βασική διαρθρωτική πρόκληση με σημαντικές οικονομικές, δημοσιονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Η μείωση κατά 13% του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας και η προβλεπόμενη πτώση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 14% έως το 2060 θα ασκήσουν καθοδικές πιέσεις στα έσοδα των χωρών, ενώ οι δαπάνες για τη γήρανση θα αυξάνονται.

«Ζώντας περισσότερο και με καλύτερη υγεία, πρέπει να εργαζόμαστε περισσότερο», συμπλήρωσε, τονίζοντας ότι η αύξηση των πραγματικών ηλικιών συνταξιοδότησης και η διεύρυνση των ευκαιριών απασχόλησης στις μεγαλύτερες ηλικίες είναι κρίσιμη για τη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων και για την οικονομική ασφάλεια των ηλικιωμένων.