Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου το Politico: Η κλιματική μετανάστευση χτυπά βάναυσα στην Ελλάδα-Τα χωριά της Θεσσαλίας που εξαφανίστηκαν μετά τις καταστροφικές πλημμύρες

Δύο χρόνια μετά τις καταστροφικές πλημμύρες που έπληξαν τη Θεσσαλία, η καρδιά της ελληνικής γεωργίας εξακολουθεί να φέρει τα σημάδια τους.

Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου το Politico: Η κλιματική μετανάστευση χτυπά βάναυσα στην Ελλάδα-Τα χωριά της Θεσσαλίας που εξαφανίστηκαν μετά τις καταστροφικές πλημμύρες

Χωριά που κάποτε έσφυζαν από ζωή έχουν αδειάσει, οι πλατείες μένουν ερημικές και τα σπίτια θυμίζουν τραγωδία: υγρασία στους τοίχους, μούχλα και σημάδια από τα νερά που κάποτε τα πλημμύρισαν. Όπως αναφέρει το Politico, ο Κωνσταντίνος Παπαϊωάννου, 51 ετών, ζει πλέον σε ένα μικρό διαμέρισμα μαζί με τη σύζυγο, τα παιδιά του και τη μητέρα του.

Το πατρικό του σπίτι στη Μεταμόρφωση παραμένει εγκαταλελειμμένο, με μια σκοτεινή γραμμή πάνω από την πόρτα να θυμίζει μέχρι ποιο σημείο ανέβηκαν τα νερά. «Δεν υπάρχει επιστροφή», λέει με πίκρα.

Η Μεταμόρφωση είναι μόνο ένα από τα δεκάδες χωριά που άδειασαν μετά την κακοκαιρία Daniel, όταν η αγροτική πεδιάδα μετατράπηκε σε μια αχανή λίμνη. Οι οικογένειες που ξεριζώθηκαν αυτοχαρακτηρίζονται ως οι πρώτοι «κλιματικοί πρόσφυγες» της Ευρώπης.

Χωρίς σπίτια και με περιορισμένες επιλογές στέγασης, αντιμετωπίζουν την κρατική γραφειοκρατία που καθυστερεί τις αποφάσεις για το μέλλον των χωριών τους – ζουν σε μια κατάσταση χωρίς παρελθόν και με αβέβαιο μέλλον.

«Μόνο οι τοίχοι και τα παράθυρα έχουν απομείνει από το σπίτι μας. Είναι αδύνατο να ανοικοδομήσουμε από την αρχή», λέει ο Παπαϊωάννου. Παρά τις επιδοτήσεις για το διαμέρισμα που μένουν, οι πληρωμές καθυστερούν και η οικονομική βοήθεια πρόκειται σύντομα να λήξει, αφήνοντας την οικογένεια να ελπίζει σε παράταση.

Η κυβέρνηση είχε υποσχεθεί μετεγκατάσταση των κοινοτήτων σε ασφαλέστερα εδάφη, αλλά δύο χρόνια μετά τις πλημμύρες, οι μελέτες παραμένουν ημιτελείς. «Οι οικογένειες με μικρά παιδιά δεν επιστρέφουν στα χωριά. Αν ο σύζυγός μου ήταν ζωντανός, ίσως να είχαμε γυρίσει. Γεννήθηκα εκεί και θέλω να πεθάνω εκεί, αλλά θα ακολουθήσω τα παιδιά μου», λέει η 70χρονη Ζωή, μητέρα του Παπαϊωάννου.

Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου το Politico: Η κλιματική μετανάστευση χτυπά βάναυσα στην Ελλάδα-Τα χωριά της Θεσσαλίας που εξαφανίστηκαν μετά τις καταστροφικές πλημμύρες

Φύγαμε άρον άρον
Στη Μεταμόρφωση, ο 60χρονος Κωνσταντίνος Τσιούκας θυμάται πως κατάφεραν να σώσουν μόνο τα στέφανα του γάμου τους. «Δεν θέλουμε να επιστρέψουμε εδώ. Η μνήμη των πλημμυρών θα μας ακολουθεί πάντα. Γιατί να βάλω τα παιδιά μου να ζήσουν ξανά αυτό τον τρόμο;»

Μερικές δεκάδες οικογένειες επέστρεψαν, λόγω οικονομικών δυσκολιών, χωρίς όμως καμία εγγύηση ασφάλειας από κυβερνητικούς ελέγχους. Ο Τσιούκας χρειάζεται δύο ώρες για να φτάσει στη γη του, αλλά ούτε ο ίδιος ούτε τα παιδιά του ενδιαφέρονται πλέον για τη γεωργία. «Δεν αξίζει τον κόπο», λέει, «δεν θέλω να ρισκάρω τη ζωή των παιδιών μου».

Η θεσσαλική πεδιάδα πνίγηκε από την κακοκαιρία Daniel
Η κακοκαιρία Daniel μετέτρεψε σε λίμνη την κεντρική Ελλάδα σε λίγες μόνο ώρες, φέρνοντας βροχόπτωση μεγαλύτερη από ό,τι σε έναν ολόκληρο χρόνο. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus, περίπου 750 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης καλύφθηκαν από νερό – έκταση σχεδόν ίση με τη Νέα Υόρκη. Το μεγαλύτερο μέρος της πλημμυρισμένης γης αφορά καλλιεργήσιμες εκτάσεις της Θεσσαλίας, που παράγουν το ένα τέταρτο των τροφίμων της χώρας: σιτάρι, κριθάρι, ρεβίθια, φακές και φιστίκια. Η καταστροφή θέτει σε σοβαρή δοκιμασία την ασφάλεια τροφίμων αλλά και το μέλλον των αγροτών.

«Δεν υπήρξε κανένας σχεδιασμός», δηλώνει ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας. Χάρτες με υποσχέσεις έργων πρόληψης πλημμυρών, όπως τροποποιήσεις στις κοίτες ποταμών και στα φράγματα, παραμένουν ανεφάρμοστοι. «Το σύστημα μπορεί να διαχειριστεί μόνο το 40% του όγκου νερού που έφερε ο Ντάνιελ», προσθέτει.

Πλημμύρες και ξηρασία
Η κλιματική αλλαγή δεν φέρνει μόνο πλημμύρες αλλά και ξηρασία. Οι καλοκαιρινοί μήνες γίνονται πιο ξηροί και η υπεράντληση των υπόγειων υδάτων δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην άρδευση. Ο Κωνσταντίνος Τασιόπουλος, 77 ετών, που μετακόμισε στην Καρδίτσα, λέει: «Το χειμώνα προσπαθούμε να συντηρήσουμε τα αναχώματα. Το καλοκαίρι όμως δεν έχουμε νερό. Σύντομα, δεν θα έχουμε ούτε για να πιούμε».

Η πλημμύρα του 2023 άφησε πίσω της χιλιάδες νεκρά ζώα, ενώ δεκάδες χιλιάδες αιγοπρόβατα θανάτωθηκαν λόγω ταχείας εξάπλωσης ασθενειών. «Αυτό το μέρος έσφυζε από ζωή. Χάσαμε χιλιάδες γουρούνια. Ακόμη βλέπω εφιάλτες», λέει ο Γιώργος, χοιροτρόφος στο χωριό Κοσκινά.

Ανοικοδόμηση ή μετεγκατάσταση;
Οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν το δίλημμα: να ανοικοδομήσουν ή να μετακινηθούν. «Μας λένε ότι για μετεγκατάσταση πρέπει να συμφωνήσουμε όλοι, αλλά αυτό είναι αδύνατο», λέει ο Βασίλης Καλογιάννης από τον Βλοχό. Ο Ιωάννης Κουκάς, 52 ετών, συμπληρώνει: «Είναι σαν οικογένεια. Σπάνια συμφωνούν όλοι. Η απόφαση πρέπει να ληφθεί από το κράτος».