Σύνοδος Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα: Τα πέντε «σημεία-κλειδιά» που θα κρίνουν το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία

Η σημερινή συνάντηση κορυφής ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αλάσκα έχει προσελκύσει διεθνή προσοχή, καθώς οι ηγέτες δύο υπερδυνάμεων αναμένεται να συζητήσουν το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία.

Σύνοδος Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα: Τα πέντε «σημεία-κλειδιά» που θα κρίνουν το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία

Ωστόσο, λίγες ώρες πριν τη σύνοδο, οι προσδοκίες για ουσιαστική πρόοδο παραμένουν περιορισμένες, δεδομένου ότι οι θέσεις του Κιέβου και της Μόσχας συνεχίζουν να απέχουν σημαντικά: η Ρωσία εξακολουθεί να επιδιώκει πλήρη κυριαρχία στον μικρότερο γείτονά της, ενώ η Ουκρανία επιμένει στην ένταξη στη δυτική σφαίρα επιρροής.

Τα πέντε αγκάθια για την ειρήνη

Σύμφωνα με το Guardian, υπάρχουν πέντε βασικά ζητήματα που, αν δεν επιλυθούν, θα καταστήσουν αδύνατη μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία: οι εδαφικές διαφορές, οι εγγυήσεις ασφαλείας, οι διεθνείς κυρώσεις και οι οικονομικές σχέσεις, τα εγκλήματα πολέμου και οι αποζημιώσεις, καθώς και μια σειρά άλλων πρακτικών ζητημάτων που παραμένουν ανοιχτά.

1. Εδαφικές αξιώσεις

Η Ρωσία ελέγχει περίπου το ένα πέμπτο της Ουκρανίας μετά από περισσότερα από τρία χρόνια πολεμικών συγκρούσεων, αλλά συνεχίζει να θέτει νέες απαιτήσεις. Πρόσφατα, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποκάλυψε ότι η Μόσχα ζητά την παραχώρηση ολόκληρης της περιφέρειας Ντονέτσκ, περίπου 9.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ως αντάλλαγμα για εκεχειρία. Η ουκρανική πλευρά θεωρεί το αίτημα απαράδεκτο, ενώ η κοινή γνώμη δεν θα αποδεχόταν ποτέ πρόσθετες παραχωρήσεις.

Το Κίεβο είναι ανοιχτό σε εκεχειρία με βάση τις τρέχουσες γραμμές του μετώπου, ακολουθούμενη από διαπραγματεύσεις για το μελλοντικό καθεστώς των κατεχόμενων περιοχών. Η Ρωσία επιδιώκει επίσημη αναγνώριση τουλάχιστον μέρους των εδαφών που κατέχει, όπως η Κριμαία, ενώ η Ουκρανία προτιμά μια de facto κατοχή. Μια ενδιάμεση λύση που προτάθηκε από τον Τζον Φόρμαν, πρώην στρατιωτικό ακόλουθο στη Μόσχα, είναι η «παγοποίηση» του ζητήματος για μελλοντική συζήτηση, ακόμη και σε 25 χρόνια.

Σύνοδος Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα: Τα πέντε «σημεία-κλειδιά» που θα κρίνουν το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία

2. Εγγυήσεις ασφαλείας

Η Ρωσία απαιτεί μια ουδέτερη Ουκρανία με περιορισμένο στρατό και αλλαγή ηγεσίας, ενώ το Κίεβο επιδιώκει διμερείς ή πολυμερείς εγγυήσεις ασφαλείας από δυτικές χώρες. Παρά την απόρριψη της ένταξης στο ΝΑΤΟ από τις ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία έχουν προτείνει τη δημιουργία μιας «δύναμης καθησυχασμού» για την τήρηση μιας ενδεχόμενης εκεχειρίας. Ο Τραμπ φαίνεται να εξετάζει το ενδεχόμενο συμμετοχής των ΗΠΑ, αν και οι λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς.

3. Κυρώσεις και οικονομικές σχέσεις

Η Μόσχα θέτει την άρση των δυτικών κυρώσεων ως προαπαιτούμενο. Οι ΗΠΑ μπορούν να ενεργήσουν μονομερώς, ενώ η Ευρώπη εμφανίζεται πιο επιφυλακτική. Ο σύμβουλος του Πούτιν, Γιούρι Ουσάκοφ, τόνισε ότι η οικονομική συνεργασία θα βρεθεί στην ατζέντα της συνάντησης, αλλά χωρίς πρόοδο στα άλλα ζητήματα, μια χαλάρωση των κυρώσεων παραμένει απίθανη.

4. Εγκλήματα πολέμου και αποζημιώσεις

Τα εγκλήματα πολέμου και οι αποζημιώσεις αποτελούν αξεπέραστο εμπόδιο για οποιαδήποτε συμφωνία. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχει εκδώσει ένταλμα σύλληψης κατά του Πούτιν για την αναγκαστική μεταφορά περίπου 20.000 παιδιών από την Ουκρανία στη Ρωσία. Ο Ζελένσκι επιμένει στην επιστροφή των παιδιών στο πρώτο στάδιο των συνομιλιών, ενώ η Ουκρανία συνεχίζει να ερευνά εγκλήματα πολέμου κατά των πολιτών της.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το κόστος ανοικοδόμησης της Ουκρανίας ανέρχεται σε 506 δισ. ευρώ. Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει δημιουργήσει μητρώο για τις αιτήσεις αποζημιώσεων, αλλά η Ρωσία αρνείται να συνεισφέρει. Μια πιθανή λύση που προτείνεται είναι η κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό, αξίας περίπου 280 δισ. δολαρίων, αν και η διεθνής συναίνεση παραμένει αμφίβολη.

5. Άλλα κρίσιμα ζητήματα

Η απελευθέρωση των αιχμαλώτων πολέμου αποτελεί ακόμη ένα σημαντικό διακύβευμα, με πάνω από 8.000 Ουκρανούς να κρατούνται από τη Ρωσία. Παράλληλα, η τύχη του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια προκαλεί ανησυχία, καθώς η Μόσχα εξετάζει την επαναλειτουργία του και τη σύνδεσή του στο ρωσικό ενεργειακό δίκτυο.

Συνολικά, παρά τη συμβολική σημασία της συνάντησης Τραμπ-Πούτιν, οι βαθιές διαφορές σε εδαφικό, στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο αφήνουν περιορισμένα περιθώρια για άμεση πρόοδο στην ειρήνη.